Babka lancetowata (Plantago lanceolata) i babka zwyczajna (Plantago major) to zioła uniwersalne, ich właściwości lecznicze można wykorzystać na wiele sposobów. Stosowane głównie w celu wzmocnienia i ochrony błony śluzowej całego ciała, walczą także z zakażeniem, zmniejszają wydzielanie śluzu i wspomagają regenerację tkanek.
Babka lancetowata (Plantago lanceolata) rośnie na suchych łąkach, pastwiskach, miedzach i trawnikach w całym kraju. Występuje w całej Europie i w Azji aż do Himalajów.
Inne nazwy: babka lancetowa, babka wąskolistna, języczki polne, żywiec.
Surowce lecznicze: najczęściej liść, czasem także nasiona.
Substancje lecznicze: Najważniejsze to glikozyd aukubina, garbniki, śluzy, flawonoidy, sole mineralne (krzemionka i związki cynku), z witamin przede wszystkim witamina C.
Babka lancetowata – właściwości lecznicze i działanie
- żołądkowe
- wykrztuśne
- przeciwzapalne
- osłaniające
- przeciwbakteryjne
- przeciwbiegunkowe
- ściągające
Babka lancetowata – zastosowanie
Od wieków używano liści babki na rany, zwłaszcza trudno gojące się i ropiejące, czyraki i oparzenia. Współczesne badania naukowe potwierdziły te właściwości lecznicze (zarówno babki lancetowatej, jak i babki zwyczajnej). [1]Jarić S, Kostić O, Mataruga Z, et al. Traditional wound-healing plants used in the Balkan region (Southeast Europe). Journal of Ethnopharmacology. 2018;211:311-328. doi:10.1016/j.jep.2017.09.018
Odwar i napar (herbata) z liści babki lancetowatej (Plantago lanceolata) są dobrym lekiem w przypadku biegunek, stanów zapalnych przewodu pokarmowego. Znoszą skurcze mięśni gładkich jelit, zwiększają nieco wydzielanie soków żołądkowych, co ułatwia trawienie.
Zawarte w babce lancetowatej śluzy mają właściwości osłaniające przewód pokarmowy i chroniące błonę śluzową przed samostrawieniem (ważne w przypadku choroby wrzodowej powodującej nadmierną produkcję kwasu solnego w żołądku).
Związki czynne zawarte w babce mają także właściwości zmniejszające nadmierną ilość śluzu wytwarzanego w oskrzelach. Rozrzedzają go, co ułatwia oczyszczanie się dróg oddechowych i znoszą suchy, uporczywy kaszel.
Wyciąg z liści babki mogą być korzystne w leczeniu stanów zapalnych spojówek i powiek, a także w stanach zapalnych i świądzie sromu.
Babka zwyczajna a lancetowata – właściwości i zastosowanie
W leczeniu ma także zastosowanie okrągły liść babki zwyczajnej (Plantago major). Zawiera związki o podobnym składzie jak babka lancetowata, chociaż w innej proporcji.
Babka zwyczajna ma mniej garbników, natomiast więcej śluzów i pektyn. Stąd główne jej zastosowanie to leczenie chorób przewodu pokarmowego, jak przewlekłe nieżyty, bezkwaśność soku żołądkowego, choroba wrzodowa oraz uszkodzenia błony śluzowej żołądka czy jelit przez toksyny bakteryjne, spożyte przypadkowo lub celowo trucizny.
Na skórę babka zwyczajna działa podobnie jak lancetowata, natomiast ma mniejsze właściwości wykrztuśne.
Stosuje się ją głównie w postaci naparów lub odwarów zalewając 1 łyżkę suszonych liści 1 szklanką wrzątku.
Badacze doszli do wniosku, że nasiona babki zwyczajnej wykazują największe właściwości przeciwnowotworowe i przeciwzapalne. Odkryli, że spośród różnych części babki zwyczajnej nasiona wykazywały największą aktywność przeciwproliferacyjną, co oznacza, że najlepiej hamowały wzrost komórek na komórkach nowotworowych. Korzenie hamowały cytokiny zapalne w porównywalnym stopniu co liście z ogonkami. [2]Kartini, Piyaviriyakul S, Thongpraditchote S, Siripong P, Vallisuta O. Effects of Plantago major extracts and its chemical compounds on proliferation of cancer cells and cytokines production of lipopolysaccharide-activated THP-1 macrophages. Pharmacogn Mag. 2017;13(51):393-399. doi:10.4103/pm.pm_406_16
Babka lancetowata i zwyczajna – przeciwwskazania
Babka lancetowata i babka zwyczajna są jednymi z najbezpieczniejszych roślin leczniczych. Nie ma znanych poważnych skutków ubocznych ani przeciwwskazań. Zgłoszone jednak przypadki biegunki i niskiego ciśnienia krwi podczas spożywania babki lancetowatej lub zwyczajnej.
Jeśli masz alergie, takie jak alergie skórne lub alergie pokarmowe, możesz być również uczulony na babkę lancetowatą.
Jeśli jesteś w ciąży lub karmisz piersią, stosowanie suplementów ziołowych może nie być rozważne. Nie ma wystarczających informacji na temat bezpieczeństwa suplementów ziołowych z babki, dlatego prawdopodobnie bezpieczniej jest po prostu ich unikać podczas ciąży lub karmienia piersią.
Innym przeciwwskazaniem do stosowania babki lancetowatej jest przyjmowanie leków rozrzedzających krew (warfaryna), ponieważ zawiera witaminę K. Zaburzając poziom witaminy K, ryzykujesz, że twoje leki będą mniej skuteczne.
Zbiór i suszenie
Liście babki zbiera się w czasie kwitnienia, zwykle w lipcu i sierpniu.
Należy je suszyć rozkładając cienką warstwą (liście pogniecione czy ułożone w zbyt grube warstwy brunatnieją i tracą właściwości lecznicze) w miejscach przewiewnych, ocienionych lub w suszarniach, w temperaturze nie wyższej niż 50°C.
Bibliografia