Jarząb pospolity (Sorbus aucuparia) to krzew, który rośnie w lasach i parkach w całym kraju. Sadzi się go przy drogach i przy ulicach miast jako roślinę ozdobną. Może osiągać nawet kilkanaście metrów wysokości. Kwiaty ma drobne, kremowe, zebrane w baldachy. Zakwita w maju lub czerwcu. Czerwone owoce dojrzewają od lipca do listopada.
Inne nazwy: jarzębina, jarzębina pospolita, jarząb, jarząbek.
Surowce lecznicze: kwiaty i owoce, czasem liście.
Substancje lecznicze:
Kwiaty jarzębiny zawierają kwasy organiczne jak jabłkowy, cytrynowy, bursztynowy, winowy, sorbowy, parasorbowy, karotenoidy, substancje gorzkie, garbniki, związki cukrowe i dość dużo witaminy C, ślady olejku eterycznego.
Działanie i właściwości lecznicze jarzębiny
- moczopędne
- przeciwzapalne
- przeciwszkorbutowe
Jarzębina zastosowanie
Jarzębina zwiększa wydzielanie moczu i dezynfekuje drogi moczowe. Jest korzystna w stanach zapalnych żył kończyn dolnych i górnych oraz żylaków odbytu (hemoroidów). Działanie ściągające jest korzystne również w nieżytach żołądka, dwunastnicy i jelita cienkiego.
Ponadto jarzębina może być stosowana w chorobach wątroby, pęcherzyka żółciowego. Owoce jarzębiny są bogatym źródłem witaminy C i mogą być używane dla uzupełnienia jej niedoborów.
Kwiaty jarzębiny są stosunkowo słabo przebadane, wiadomo tylko, że mają słabe działanie moczopędne i rozwalniające, są przez medycynę ludową polecane w zaparciach u dzieci. Zwykle kwiaty są dodawane do mieszanek ziołowych.
Działania i skutki uboczne!
Spożywanie surowych owoców jarzębiny może skończyć się wymiotami lub biegunką, bo zawarty w nich kwas parasorbowy ma takie działanie. Kwas ten rozkłada się łatwo w czasie gotowania i suszenia. Jeśli będziemy więc zalewać owoce jarzębiny alkoholem, trzeba przedtem sparzyć je wrzątkiem.
Zbiór i suszenie
Kwiaty zbiera się w początkowym okresie kwitnienia, zrywając całe kwiatostany. Suszyć należy w miejscach ocienionych, przewiewnych i dopiero po wysuszeniu odrywać szypułki.
Owoce jarzębiny, początkowo żółte, po dojrzeniu stają się czerwone. Należy je zrywać tylko dojrzałe i po oberwaniu z szypułek suszyć rozkładając cienką warstwą w pomieszczeniach ocienionych, przewiewnych lub w suszarniach w temperaturze do 60°C.
Apteczka Ziołowa, L. M. Krześniak, Wyd. Sport i Turystyka