Nawrot lekarski (Lithospermum officinale) to roślina należąca do rodziny szorstkolistnych. W Polsce występują dwa gatunki: nawrot lekarski i nawrot polny (Lithospermum arvense).
Nawrot lekarski może osiągać ponad 1 m wysokości. Roślina ta kwitnie zielonkawo-niebieskimi kwiatami. Zwykle rośnie na suchych wzgórzach.
Nawrot polny jest pospolitym chwastem polnym, osiąga 0,5 m wysokości i kwitnie białymi kwiatami.
Przez Indian amerykańskich zioło ta było używane jako skuteczny lek antykoncepcyjny oraz lek przeciw nadmiernym krwawieniom macicznym. Liści nawrotu używano także jako substytut herbaty, natopmiast korzeń nawrotu służy jako fioletowy barwnik.
Surowce lecznicze: kłącza, nasiona, łodygi i liście.
Substancje lecznicze: kwas litospermowy, który po utlenieniu tworzy aktywny polimer o właściwościach antykoncepcyjnych.
Nawrot lekarski działanie i właściwości lecznicze
- antykoncepcyjne
- antyestrogenne
- hamujące krwawienia maciczne
- przeciwcukrzycowe
- oczyszczające
- moczopędne
Nawrot lekarski zastosowanie
Nawrot lekarski i antykoncepja
Działanie antykoncepcyjne nawrotu polega na zahamowaniu cyklów płciowych. Po przerwaniu podawania nie obserwowano szkodliwego wpływu nawrotu na rozrodczość, przebieg ciąży i porodu.
Substancje czynne zawarte w nawrocie unieczynniają także inne hormony, m.in. hormony kory nadnerczy, a przede wszystkim adrenalinę. Ponadto mogą znaleźć zastosowanie w leczeniu nadczynności tarczycy z wytrzeszczem oczu i niektórych postaci nadciśnienia tętniczego.
Nawrot lekarski w kosmetyce
Ekstrakt z nawrotu lekarskiego redukuje pajączki, zmniejsza obrzęki, łagodzi stany zapalne skóry. Działa kojąco i łagodzi zaczerwienienie i obrzęk ukąszeń. Jest również dobry na skaleczenia, wysypki, oparzenia, stany zapalne skóry i egzemę.
Nawrot lekarski przeciwskazania
Nawrot nie powinien być stosowany w przypadku osłabionej śledziony.
Nawrot polny (Lithospermum arvense)
Nawrot polny (Lithospermum arvense), w miejscach, gdzie został wprowadzony, (zwłaszcza w Ameryce Północnej) jest gatunkiem inwazyjnym i uważanym za chwast. Ale np. w Szkocji, gdzie jest gatunkiem rodzimym, zaczęto uprawiać nawrot polny, jako potencjalny produkt żywnościowy.
W 2015 r. Unia Europejska zatwierdziła nawrot polny jako bezpieczny do spożycia, widząc w nim potencjał do wprowadzenia do obrotu jako suplement lub składnik w środkach spożywczych. Nowy produkt jest promowany w Anglii pod nazwą Ahiflower.
Badania wskazują, że jego nasiona nawrotu są bogate w kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6. Zawierają ich nawet więcej niż ryby, które uchodzą za najlepsze źródło tychże składników odżywczych. Te nienasycone kwasy tłuszczowe są niezbędne do pracy układu nerwowego, sercowo-naczyniowego i odpornościowego. Nasze ciała ich nie produkują, więc muszą pochodzić z naszej diety.
Nawrot może więc być alternatywą dla wegetarian i ludzi, którzy nie jedzą owoców morza, chociaż źródła roślinne nie zastępują ryb jako głównego źródła wielonienasyconych kwasów tłuszczowych EPA i DHA (nawrot polny zawiera kwas stearydynowy SDA, który jest konwertowany do EPA).
Nawrot zbiór i suszenie
Liście, kłącza i nasiona można zbierać we wrześniu.
Suszyć w miejscach ocienionych, przewiewnych lub sporządzać z nich wyciągi alkoholowe.
Bibliografia:
- Apteczka Ziołowa, L. M. Krześniak, Wyd. Sport i Turystyka
- The Natural Health Dictionary: Your comprehensive A-to Z guide for healing with herbs, nutrition, supplements, and secret remedies, Dr. Mao Shing Ni, Ask Dr. Mao, 2011
- https://modernfarmer.com/2015/11/corn-gromwell-weed/
- https://www.gov.uk/government/news/common-weed-has-hidden-superpowers
- http://ahiflower.com/