Pokrzywa Zwyczajna – właściwości i działanie lecznicze, przeciwwskazania

Zioła lecznicze / zioła hamujące krwawienia, zioła moczopędne, zioła przyspieszające przemianę materii

Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica) była używana od setek lat w leczeniu bólu mięśni i stawów, egzemy, zapalenia stawów, dny moczanowej i anemii. Obecnie wiele osób stosuje go w leczeniu problemów moczowych we wczesnych stadiach przerostu prostaty.

Działanie i właściwości lecznicze pokrzywy zwyczajnej mają zastosowanie w infekcjach dróg moczowych, katarze siennym (alergiczny nieżyt nosa) lub w kompresach i kremach do leczenia bólu stawów, skręceń i nadwyrężeń, zapalenia ścięgien i ukąszeń owadów.

Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica) jest byliną o czterokanciastej łodydze popularną w całym kraju. Rośnie w lasach liściastych, olszynach, zaroślach nad brzegami rzek i jezior. Kwitnie od czerwca do października. Występuje w całej Europie i strefie klimatu umiarkowanego w Azji.

Łacińska nazwa Urtica to uro, co oznacza „parzę”, co jest powiązane z małymi bąblami powodowanymi przez małe włoski na liściach tej rośliny, które parzą w kontakcie ze skórą.

Nazwa łacińska: Urtica dioica

Inne nazwy: pokrzywa dwupienna, wielka, parząca, żgawka.

Surowce lecznicze: liść i korzeń.

Substancje lecznicze:

Dostępne formy:
Pokrzywa jest dostępna w postaci suszonych liści, liofilizowanych liści, ekstraktu, kapsułek, tabletek oraz jako nalewka z korzenia (roztwór zioła w alkoholu), sok z pokrzywy lub herbata. Występuje również w postaci maści lub kremu, które można nakładać na skórę.

Pokrzywa zwyczajna – właściwości lecznicze i działanie

Pokrzywa zwyczajna ma następujące właściwości i działanie lecznicze:

Liść pokrzywy:

  • moczopędne
  • hamujące krwawienia
  • poprawiające przemianę materii

Korzeń pokrzywy:

  • moczopędne
  • do pielęgnacji skóry

Pokrzywa zastosowanie

Pokrzywa na trawienie

Herbata z pokrzywy (napar) ma właściwości pobudzające czynność wydzielniczą żołądka, trzustki i wątroby, poprawia trawienie i przyswajanie pokarmów. Znosi stany zapalne w przewodzie pokarmowym, a także hamuje małe krwawienia. Działanie to może mieć zastosowanie w zaburzeniach czynności przewodu pokarmowego, a nawet biegunkach.

Dzięki zawartości żelaza, roślina ta może być cennym źródłem związków żelaza w stanach jego niedoboru, np. po krwotokach, chorobach wyniszczających, u kobiet obficie miesiączkujących, u krwiodawców.

Poprzez działanie moczopędne (diuretyczne) może pomóc obniżyć poziom cukru we krwi i może być używana jako lek uzupełniający działanie leków przeciwcukrzycowych (szczególnie korzystna w cukrzycy dorosłych). Przy długim stosowaniu pozwala na zmniejszenie dawek leków przeciwcukrzycowych, ale decyzja ta powinna być uzgodniona z lekarzem. Potrzebne są jednak dalsze badania.

Pokrzywa na zapalenie pęcherza i zakażenia układu moczowego

Zwiększa wydalanie moczu (właściwości moczopędne), a z nim szkodliwych produktów przemiany materii, przede wszystkim mocznika oraz pomaga wypłukać bakterie z dróg moczowych i dlatego może mieć zastosowanie w leczeniu przewlekłych zakażeń układu moczowego i kamicy moczowej.

W Niemczech jako element terapii osób z zapaleniem układu moczowego zatwierdzone są:

Wydaje się, że zioła te działają poprzez zwiększanie objętości moczu, pomagając w ten sposób wypłukać bakterie z dróg moczowych. Jałowiec jest stosowany w podobny sposób przez wielu lekarzy. Generalnie zioła te są stosowane w postaci herbaty.

Pokrzywa na włosy i nadmierne pocenie się

Korzystne właściwości pokrzywy na włosy i skórę polega na zmniejszeniu łojotoku i łupieżu.

Związki w niej zawarte zapobiegają nadmiernemu poceniu się i mogą z powodzeniem wyeliminować lub znacznie ograniczyć konieczność stosowania dezodorantów.

Korzeń pokrzywy na prostatę

Korzeń pokrzywy zwyczajnej jest szeroko stosowany w Europie w leczeniu łagodnego rozrostu gruczołu krokowego/stercza (przerost prostaty). Badania przeprowadzone na ludziach sugerują, że w połączeniu z innymi ziołami (zwłaszcza z palmą sabałową) może być skuteczny w łagodzeniu objawów i przebiegu choroby, takich jak zmniejszony przepływ moczu, niepełne opróżnianie pęcherza, kapanie po oddaniu moczu oraz ciągła potrzeba oddawania moczu. Objawy te są powodowane przez powiększony gruczoł krokowy uciskający na cewkę moczową. Skoncentrowany ekstrakt z korzeni pokrzywy może zwiększyć objętość i przepływ moczu u mężczyzn z wczesnym stadium przerost prostaty.

Niektóre badania sugerują, że zioło to jest porównywalne do finasterydu (lek powszechnie przepisywany na przerost prostaty) w hamowaniu wzrostu niektórych komórek prostaty. Jednakże, w przeciwieństwie do finasterydu, nie zmniejsza wielkości prostaty.

Naukowcy nie są pewni, dlaczego korzeń pokrzywy zmniejsza objawy przerostu prostaty. Może to być spowodowane tym, że zawiera substancje chemiczne, których działanie mają wpływ na hormony (w tym testosteron i estrogen), lub też dlatego, że działa bezpośrednio na komórki prostaty. Odpowiednia dawka to 120 mg wyciągu z korzenia pokrzywy (w kapsułkach lub tabletkach) dwa razy dziennie lub 2-4 ml nalewki trzy razy dziennie. Ważne jest, aby nie leczyć przerostu prostaty na własną rękę, ale współpracować z lekarzem i upewnić się, że masz właściwą diagnozę, aby wykluczyć raka prostaty! [1]Mount Sinai Health System. n.d. Stinging nettle Information | Mount Sinai – New York. https://www.mountsinai.org/health-library/herb/stinging-nettle [2]PeaceHealth. n.d. Health Topics A-Z. https://www.peacehealth.org/medical-topics/id/hn-2135002

Pokrzywa na reumatyzm

Liście i łodygi pokrzywy zwyczajnej były tradycyjnie używane do leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów (osteoartrozy) oraz reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), łagodzenia bóli reumatycznych i bólu mięśni. Chociaż badania były niewielkie, sugerują, że niektórzy ludzie znajdują ulgę w bólu stawów, nakładając miejscowo liść pokrzywy na bolesny obszar.

Inne badania pokazują, że przyjmowanie doustnego ekstraktu z pokrzywy, wraz z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ), pomaga ludziom zmniejszyć dawkę NLPZ. Zawsze skonsultuj to najpierw z lekarzem! Konieczne są dalsze badania w celu ustalenia, czy praktyki te są skuteczne terapeutycznie.

Pokrzywa na alergię i katar sienny

Jedno wstępne badanie na ludziach sugeruje, że kapsułki z pokrzywy zwyczajnej pomogły zmniejszyć kichanie i swędzenie u osób z katarem siennym. W innym badaniu 57% pacjentów oceniło zioło jako skuteczną w łagodzeniu alergii, a 48% stwierdziło, że działanie było bardziej skuteczne niż leki przeciwalergiczne, które stosowali wcześniej.

Naukowcy uważają, że właściwości te mogą wynikać z zawartych w roślinie flawanoidów, które mają właściwości do zmniejszania ilości histaminy wytwarzanej przez organizm w odpowiedzi na alergen.

Potrzeba więcej badań, aby potwierdzić właściwości przeciwhistaminowe. Niektórzy lekarze zalecają jednak przyjmowanie liofilizowanego preparatu z pokrzywy zwyczajnej na długo przed rozpoczęciem sezonu siennego.

Pokrzywa zwyczajna – przeciwwskazania i interakcje z lekami

Uważa się, że pokrzywa zwyczajna może rozrzedzać krew, dlatego przeciwwskazaniem do jej stosowania, zażywanie leków rozrzedzających krew (w tym aspirynę).

Z powodu moczopędnego działania, może nasilać działanie leków moczopędnych (diuretyków), zwiększając ryzyko odwodnienia. Skonsultuj się z lekarzem, jeśli masz problemy z nerkami lub pęcherzem. Jeśli zażywasz lit, pokrzywa może zmniejszyć zdolność organizmu do usuwania tego leku.

Może również obniżać ciśnienie krwi, zwiększając działanie leków regulujących ciśnienie krwi.

Istnieją pewne dowody na to, że zioło to może podnieść poziom cukru we krwi i kolidować w leczeniu cukrzycy. Jednocześnie istnieją również dowody na to, że może ona obniżyć poziom cukru we krwi. Dlatego pacjenci cierpiący na cukrzycę powinni ściśle monitorować poziom cukru we krwi podczas stosowania zioła.

Pokrzywa – skutki uboczne

Przy długotrwałym stosowaniu może dojść do reakcji alergicznych (zaczerwienienia oraz puchnięcie powiek i okolic oczu).

Jedynym zgłaszanym działaniem niepożądanym przy stosowaniu miejscowym jest czasami bolesna lub paraliżująca wysypka, która utrzymuje się od 6 do 24 godzin.

U niektórych osób może powodować łagodne zaburzenia żołądkowo-jelitowe.

Pokrzywa zwyczajna w czasie ciąży

Nie należy stosować pokrzywy w okresie ciąży, ponieważ może stymulować przepływ krwi do macicy i okolicy miednicy oraz miesiączki, może przyczynić się do poronienia ciąży.

Natomiast po porodzie, wzbogaca (jest bogata w minerały wapń i żelazo) mleko matki i zwiększa jego przepływ, oraz przywraca matce energię.

Zbiór i suszenie pokrzywy zwyczajnej

Liście można zbierać od maja do września. Najbardziej cenne są tuż przed kwitnieniem. Zrywamy w rękawiczkach lub ścinamy nożem albo sierpem czy kosą, w dni pogodne. Odstawiamy na kilka godzin, aby zwiędła, gdyż traci wtedy swoje parzące właściwości. Do suszenia rozkładamy cienką warstwą. Po wysuszeniu przechowujemy w płóciennych woreczkach lub papierowych torbach w suchych pomieszczeniach.

Korzenie wykopuje się wczesną wiosną lub późną jesienią i po wypłukaniu przechowuje podobnie jak liście w suchych, ocienionych miejscach.

Ciekawostki

Twarde włókna łodygi były używane do produkcji sukna, a gotowane liście były spożywane jako warzywa. Od starożytnej Grecji po dzień dzisiejszy, roślina została udokumentowana ze względu na jej tradycyjne zastosowanie w leczeniu kaszlu, gruźlicy i zapalenia stawów oraz w stymulowaniu wzrostu włosów.

Bibliografia[+]

Przewiń do góry